چروک
چروک های روی دست و صورت یکی از مواردی است که به مرور زمان و با گذر عمر برای هر یک از ما ایجاد می شود . جوان ماندن و توقف آثار گذر عمر به چهره، اندام و ظاهر انسان یکی از اهداف و آرزوهای همیشگی بشر بوده است. انسان همواره علاقهدار تا آثار پیری را تا جای ممکن در ظاهر خود کنترل کرده و درصورت امکان محو کند. البته پیشگیری از بیماریهای جسمی که معمولا با بالارفتن سن بروز میکنند نیز اهمیت بسیاری دارد.
اما حفظ طراوت و نشاط ظاهری نوعی علاقه ذاتی و زیبایی پسندانه برای انسان محسوب میشود. این دغدغه با گذشت زمان و پیدایش راه و روشهای مدرن مراقبت زیبایی و داروها و محصولات آرایشی و بهداشتی جدید شدت نیز گرفته است.
شاید چون در گذشته تلاشهای انسان در این راستا کمتر به نتیجه میرسید ولی امروز میتوان آثار این پیشرفتها را در جوانتر ماندن و کند شدن روند پیری بیش از پیش احساس نمود. مبارزه با چین و چروک پوست و پیشگیری از ایجاد آنها، همچنین برطرف کردنشان درصورت ایجاد یکی از این دغدغهها است.
چین و چروک چیست ؟
در یک تعریف ساده از چروک میتوان گفت به خطوط روی پوست ، شامل دست و ضورت چین و چروک گفته می شود . با افزایش سن، پوست کلاژن و الاستین کمتری تولید میکند و این امر باعث خشک شدن، نازک شدن و کاهش مقاومت پوست در برابر آسیبها میشود. عوامل محیطی، کمآبی و سموم منجر به ایجاد این خطوط بر روی پوست میشوند.
این خطوط در صورت بخش جداییناپذیر و طبیعی فرایند پیری است ؛ بنابراین هیچ دلیلی برای ترس از آن وجود ندارد . برای درمان چروک صورت و از بین بردن علائم پیری پوست، درمانها و مداخلات زیادی وجود دارد اما در این بین نمیتوان نقش تغذیه را ازنظر دور داشت. شاید اینگونه نیز بتوان گفت که این خطوط بخشی طبیعی از سالخوردگی است که بیشتر در بخشهایی از پوست مثل صورت، گردن، دستها و ساعد به چشم میزند که در معرض آفتاب قرار دارند.
اگرچه ساختار و بافت پوست عمدتاً توسط ژنتیک تعیین میشود، قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، بهویژه در مورد افرادی باپوست روشن، یک علت اصلی ایجاد این خطوط در صورت است. هر چند علل و عوانل دیکری مثل آلایندههای هوا و سیگار نیز باعث تقویت بروز این خطوط در پوست و صورت میشوند.
چین و چروک پوست چگونه ایجاد میشود؟
برای درک بهتر چگونگی ایجاد این خطوط آزار دهنده روی پوست، بهتر است کمی دقیقتر درمورد خود پوست توضیح دهیم. پوست از سه لایه اصلی تشکیل میشود که عبارتند از:
- لایه بیرونی یا اپیدرم Epidermis
- لایه میانی یا درم Dermis
- لایه درونی یا هیپودرم Hypodermis
در طول حیات، از کودکی تا جوانی و میانسالی، سلولهای پوستی با سرعت و بهصورت دائم تکثیر میشوند. تکثیر لایه درم، از بین رفتن لایه اپیدرم را جبران میکند و هرگونه آسیب جزئی را بیاثر میسازد. به همین دلیل معمولا اثر زخم در کودکی و جوانی با سرعت بیشتری بهبود میابد یا کاملا از بین میرود.
حال اینکه این اثر در دوران میانسالی ممکن است هیچگاه کاملا بهبود نیابد. درواقع با افزایش سن، سرعت تکثیر سلولهای درم کاهش یافته، در نتیجه احیای اپیدرم نیز کند میشود که در نهایت نازک شدن لایههای بیرونی پوست و آسیبپذیری بیشتر آن را به دنبال دارد. نکته دیگر کاهش میزان تولید پروتئینهای پوستی با کاهش تکثیر درم است. در پوست دو نوع پروتئین مهم وجود دارد که عبارتند از:
- کلاژن (collagen) الیاف پروتئینی که خاصیت کشسانی پوست را تقویت میکند.
- الاستین (Elastin) پروتئینی که چربی پوست را تامین میکند.
این دو پروتئین که در کنار هم چربی پوست و خاصیت کشسانی آن را تامین میکنند، مهمترین تاثیر را در احیای پوست دارند. کاهش کلاژن و الاستین کاهش رطوبت و چربی پوست را به دنبال دارد و همچنین افت سرعت ترمیم آن را موجب میشود. با کاهش تکثیر درم، اپیدرم نازکتر و ضعیفتر میشود. پوست آسیبپذیر در اثر کاهش میزان کلاژن و الاستین، سفتتر شده و خاصیت کشسانی خود را از دست میدهد که توقف احیا و ترمیم پوست را دربرابر محرکها و آسیبهای محیطی در پی دارد. چین و چروک بهاین ترتیب روی پوست ایجاد میشود.
حتما بخوانید : نقد و بررسی محصولات مراقبتی اوردینری |
راه پیشگیری از چین و چروک چیست ؟
همانگونه که گفتیم چین و چروک در پوست شما میتواند ناشی از کمبود پروتئینهای کلاژن و الاستین باشد. این باعث میشود پوست شما نازکتر شده و در مقابل آسیب کمتر مقاومت کند. قرار گرفتن در معرض محیط آلوده، کم آبی و سموم همه باعث میشود صورت شما بیشتر دچار چین و چروکها شود.
پس بهتر است با این موضوع کنار بیاییم که چین و چروکها بخشی طبیعی از پیر شدن هستند و هیچ دلیلی برای ترس از پیر شدن وجود ندارد. اما اگر دوست ندارید علائم پیری زودهنگام را روی صورت خود تجربه کنید، روشهایی وجود دارد که از این جین های روی پوست پیشگیری کنید که عبارتند از :
۱- از ضد آفتاب استفاده کنید
اکثر مردم میدانند که کرم ضد آفتاب میتواند از سرطان پوست جلوگیری کند. یک منبع پژوهشی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که ضد آفتاب همچنین به تأخیر در علائم پیری کمک میکند. با این وجود استفاده از کرم ضد آفتاب میتواند یک گزینه عالی برای کاهش علائم پیری باشد.
۲- مصرف قند را محدود کنید
جامعه پزشکی اطلاعات زیادی درباره چگونگی تأثیر مصرف قند بر سلامتی دارد. جالب است بدانید که مصرف قند میتواند منجر به پیری و از بین رفتن کلاژن موجود در بدن شما شود و با گذشت زمان میتواند منجر به پیرتر شدن پوست شما شود؛ بنابراین سعی کنید روغن و قند مصرفی خود را کاهش دهید. این موضوع کمک میکند جوانی خود را حفظ کنید.
۳- سیگار کشیدن را قطع کنید
استعمال سیگار به دلایل زیادی برای سلامتی شما بد است، اما بسیاری از مردم نمیدانند که میتواند صورت شما را پیرتر کند. حتی مجاورت در کنار دود سیگار نیز میتواند منجر به پیرپوستی شما شود؛ بنابراین بهتر است هر چه سریعتر دست از سیگار کشیدن بردارید.
۴- از روغن نارگیل استفاده کنید
روغن نارگیل نرم کنندهای طبیعی است. یعنی وقتی آن را روی پوست خود بمالید، شکافهای اپیدرم شما را پر میکند و باعث میشود پوست شما صاف شود. روغن نارگیل فقط باعث صاف شدن آن نمیشود، بلکه به پوست نیز کمک میکند تا رطوبت خود را حفظ کند، و این باعث میشود صورت شما پر رنگتر شود. به عنوان یک مزیت اضافی، روغن نارگیل یک درمان مؤثر برای خشکی پوست است.
۵- وضعیت خواب خود را تنظیم کنید
بعضی از چین و چروکهای صورت شما میتواند ناشی از موقعیتی باشد که در آن میخوابید. این حالت “فشرده سازی” نامیده میشود و این ناشی از فشار دادن صورت شما به بالش است. با گذشت زمان، این فشرده سازی باعث میشود پوست شما در بعضی از نقاط ضعیفتر از سایر نقاط چروک شود. با خوابیدن روی کمر میتوانید از چروکهای فشرده سازی جلوگیری کنید.
بهتر است بدانید که زمانی که خواب هستیم، بدنمان هورمون رشد انسانی یا HGH ترشح میکند. این هورمون باعث رشد و تکثیر سلولها میشود که سلولهای پوست هم جزو آنها هستند. اگر خواب کافی نداشته باشیم، بدن هورمون کورتیزول ترشح میکند که همان هورمون استرس است. کورتیزول رشد را کاهش میدهد، بافت سلولی را متأثر میکند و باعث خشک شدن پوست میشود. با بالا رفتن سن، ترشح این هورمون کاهش مییابد ولی باید ساعات خواب را در حدی نگه دارید که هورمون کافی ترشح شود.
۶- از نور ماوراء بنفش خودداری کنید
نور ماوراء بنفش، علت اصلی ایجاد اکثر چین و چروکهای صورت، گردن، بازوها و دستها است. در حالی که نمیتوان از نور ماوراء بنفش به طور کامل اجتناب کرد، روشهایی وجود دارد که میتوانید برای کاهش میزان قرار گرفتن در معرض دریافت نور ماورائ بنفش استفاده کنید.
۷- لایهبرداری از پوست
لایهبرداری موجب از بین بردن سلولهای مرده موجود در سطح پوست میشود و اجازه میدهد سلولهای جدید و تازهتر جایگزین آنها شود. جابهجایی این سلولها برای پوست بسیار حائز اهمیت است. زمانی که لایهبرداری میکنید، پوست را وادار به تولید کلاژن و الاستین جدید میکنید. به طور متوسط انجام لایهبرداری پوست با ماسک صورت یکبار در هفته کافی است ولی اگر پوست حساسی دارید یا لایهبردار انتخاب شده قوی است، این مدت را طولانیتر کنید. لایهبردارهای چربتر بهتر هستند.
۸- شبها صورتتان را بشویید
پوست صورت خود را با ژلهای شستشو و تونرها پاک کنید. ذرات قرار گرفته روی منافذ پوست باید شب قبل از خواب از روی پوست برداشته شوند
۹- از مرطوبکنندهی پوست استفاده کنید
برای استفاده از مرطوبکنندهی پوست، نوع و برندی را انتخاب کنید که با نوع پوست شما همخوانی داشته باشد. روزی یک تا دو بار از کرم استفاده کنید. لازم نیست حتماً هزینهی بسیاری را صرف این محصولات کنید. میتوانید حتی از محصولات طبیعی یا خوراکیهای خانگی هم برای رطوبت رسانی استفاده کنید. استفاده از کرمهای ضد چروک دارای رتینول به شدت توصیه میشود.
۱۰- مواد غذایی دارای آنتیاکسیدان مصرف کنید
رادیکالهای آزادی چون مواد آلایندهها و ذرات سمی دارای مولکولهای ناپایدار هستند و باعث آسیبرسانی به پوست میشوند. برای اینکه بتوان از شر این ذرات آزار رسان خلاص شد، استفاده از مواد غذایی و خوراکیهایی که آنتیاکسیدان دارند، بهترین راه حل است. ویتامین آ، سی و ای و همچنین بتاکاروتن از جمله آنتیاکسیدانهایی هستند که باید در رژیم غذایی گنجانده شوند. خوراکیهایی مانند بلوبری، اسفناج، کلم پیچ، موز، بادام، هویج، گردو، کرن بری، لوبیا، آلو، کیوی و بسیاری از میوههای دیگر حاوی آنتیاکسیدانهای قوی هستند.
برخی از سرمهای آرایشی دارای آنتیاکسیدان که حاوی ویتامین سی و ای هستند، به صورت مستقیم میتوانند روی پوست اثر بگذارند و آسیبهای اشعه ماورای بنفش و آلودگی را کاهش دهند
۱۱ – آب کافی بنوشید
برای داشتن پوست خوب و شاداب، باید زمینهی آن فراهم باشد. زمانی که آبرسانی و رطوبت پوست تأمین شود، پوست تا حد زیادی سالم به نظر میرسد. نوشیدن کافی مایعاتی مانند آب و چای سبز که دارای آنتیاکسیدان فراوان است، رطوبت پوست را تأمین میکند. نوشیدن آب علاوه بر اینکه پوست را از لایههای زیرین رطوبت دهی میکند، قادر است مواد مضر بدن را هم دفع کند.
درمان داروئی چین و چروک
تاثیر برخی داروها و مکمل ها و مواد آرایشی و بهداشتی در کاهش سرعت پیری و ایجاد چین و چروک در صورت ثابت شده است. ترکیبات موجود در این داروها، بر عملکرد سلولهای پوستی تاثیر داشته و کمبودهایی که این سلولها با آنها مواجه هستند را تامین میکنند. در ادامه به برخی ترکیبات دارویی موثر در کاهش سرعت ایجاد چین و چروک پوست اشاره میکنیم :
۱- رتینوئیدهای موضعی Retinoids
رتینوئیدهایی مانند ترتینوئین (رنووا، رتینا) و تازاروتن (اویج، تازاروک) که از ساختار ویتامین A استخراج میشوند، علاوهبر کاهش سرعت ایجاد چین و چروک در بهبود شرایط چین و چروکهای سطحی نیز موثر هستند. البته استفاده از این ترکیبات بهصورت موضعی نیاز به استفاده از کرم ضد آفتاب با درصد محافظت بالا دارد. کرمهای مورد استفاده برای درمان چروک دور چشم معمولا حاوی این ترکیبات هستند.
۲- لایهبردارها
این محصولات که تنها به صورت موضعی تجویز میشوند با برداشت و پاک کردن لایهای از سلولهای مرده از سطح پوست، آن را برای تکثیر سلولهای جوان تحریک میکنند. لایهبردارها به صورت لوسیون، ماسک، اسکراب و پماد عرضه میشوند. موثرترین لایهبردارها حاوی آلفا هیدروکسی اسیدها یا ترکیبات گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید هستند. تاثیر این ترکیبات بر روی چین و چروکهای عمیق نامحسوس است و درواقع بیشتر جنبه پیشگیرانه دارند. توجه داشته باشید که استفاده از لایهبردارهای حاوی سالیسیلیک اسید به هیچ عنوان توصیه نمیشود.
۳- آنتیاکسیدانهای خوراکی
ویتامینهای A، E و C بیشترین میزان آنتیاکسیدانهای موثر در سلامت سلولهای پوست را دارند. آنتیاکسیدانهای موجود در این ویتامینها در کاهش التهاب و آسیب پوستی موثر بوده و تاثیرات ناشی از اشعه ماوراءبنفش را کاهش میدهند. مصرف این ویتامینها علاوهبر اشکال موضعی، به صورت خوراکی نیز برای تقویت پوست تجویز میشود.
۴- کلاژنهای خوراکی
کلاژن که اصلیترین ماده برای حفظ خاصیت الاستیکی پوست است، در کرمها و لوسیونهای موضعی بسیار بهکار میرود. اما مصرف کلاژن به صورت خوراکی تاثیری چندبرابر از مصرف آن بهصورت موضعی دارد. مصرف مکملهای کلاژن از بهترین درمانهای دارویی برای کاهش سرعت پیری پوست است.
حتما بخوانید : از ماینوکسیدیل چه اطلاعاتی دارید ؟ |
درمانهای خانگی چین و چروک پوست صورت
درکنار راههای روتین پیشگیری و کاهش چین و چروک پوست، برخی درمانهای خانگی و دردسترس نیز مطرح میشود که بعضا ریشه در طب سنتی و گیاهی دارند. استفاده از برخی ماسکهای خانگی شامل این راهکارها میشوند. در ادامه به معرفی تعدادی از این راهکارهای مفید و دردسترس برای کاهش چین و چروک پوست میپردازیم
- استفاده از ماسکهای خانگی مانند ماسک آلوورا برای چین و چروک یا ماسک خیار و گلیسیرین
- استفاده از حمامهای گیاهی و خوابیدن در وان پر از محلول آب و عصارههای گیاهی آرامبخش و مفید برای پوست مانند عصاره گل رز و عصاره اسطوخودوس
- استفاده از روغن درمانی به کمک روغن نارگیل، جوجوبا و آرگان (ماساژ پوست با روغنهای ذکر شده)
- بخور هفتگی صورت، بهطور کلی بخور صورت برای چین و چروک بسیار مفید است. از آن غافل نشوید.
- دوری از استرس و اضطراب و تنشهای ناشی از آنها نیز در کاهش ایجاد چین و چروک تاثیر بسیاری دارد. گاهی مصرف برخی آرامبخشهای گیاهی نیز برای این هدف توصیه میشود.
سلام ، خیلی جالب بود ، ممنون .